Hiện tỉnh Quảng Bình có 85 nghĩa trang liệt sỹ với tổng số trên 18.100 mộ liệt sỹ, trong đó có 01 nghĩa trang cấp tỉnh do Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tham mưu quản lý với hơn 3.000 mộ liệt sỹ (Nghĩa trang liệt sỹ Ba Dốc), 84 nghĩa trang liệt sỹ thuộc cấp huyện, cấp xã; 66 nhà bia ghi tên liệt sĩ; 05 đài tưởng niệm liệt sĩ; 01 Đền thờ Bác Hồ và các Anh hùng liệt sỹ tỉnh.

Trong số trên 18.100 mộ liệt đang an táng trong các nghĩa trang liệt sỹ, có 161 mộ liệt sỹ có đầy đủ thông tin, hơn 13.000 mộ liệt sỹ có một phần thông tin (thiếu thông tin) và gần 4.900 mộ liệt sỹ chưa xác định được thông tin (không có thông tin).

Ngay sau khi có Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 14 tháng 01 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin và Kế hoạch số 12/KH-BCĐ150, ngày 17/3/2014 của Ban Chỉ đạo cấp Nhà nước về xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin, về triển khai thực hiện Quyết định số 150/QĐ-TTg, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Bình cũng ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, triển khai thực hiện liên quan như: Chỉ thị số 13-CT/TU ngày 28/02/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng; Kế hoạch số 2378/KH-UBND ngày 21/12/2017 của UBND tỉnh về thực hiện Chỉ thị số 14-CT/TW ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư - Ban chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng và qua các năm đều ban hành kế hoạch của UBND tỉnh về tổ chức các hoạt động kỷ niệm ngày TBLS 27/7; Công văn số 581/UBND-VX ngày 27/4/2016 của UBND tỉnh về việc tăng cường thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với cách mạng theo Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 25/01/2016 của Thủ tướng Chính phủ;... để chỉ đạo triển khai nội dung liên quan công tác xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin.

Theo đó, căn cứ các văn bản chỉ đạo, trên cơ sở hướng dẫn của Cục Người có công tại Công văn số 600/NCC-LTHS ngày 21/6/2012 về việc lấy mẫu sinh phẩm giám định ADN xác định danh tính, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội đã phối hợp với  Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, các ngành, các cấp, địa phương tham mưu cho UBND tỉnh vừa chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền về công tác xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin vừa thực hiện tốt việc lấy mẫu sinh phẩm  để xác định danh tính liệt sỹ; số hóa thông tin mộ liệt sĩ bằng ứng dụng công nghệ thông tin; tích hợp đầy đủ các thông tin về liệt sĩ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý của các cấp, giúp cho công tác mộ, nghĩa trang liệt sỹ, công tác “đền ơn đáp nghĩa” được thực hiện một cách bài bản và hiệu quả, tạo điều kiện cho thân nhân liệt sĩ và nhân dân tiếp cận thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ nhanh chóng, chính xác, giảm bớt khó khăn trong hành trình tìm mộ liệt sỹ và xác định hài cốt liệt sĩ của người thân gia đình liệt sỹ.

Bên cạnh việc thực hiện công tác quản lý, chăm sóc mộ liệt sĩ và các công trình ghi công liệt sỹ,  Sở Lao động – Thương binh và Xã hội thường xuyên hướng dẫn và đề nghị lãnh đạo các địa phương quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt công tác xác định danh tính hài cốt liệt sỹ, trong đó: Hướng dẫn và tạo điều kiện tổ chức lấy mẫu theo nguyện vọng của thân nhân liệt sỹ các tỉnh cũng như trong tỉnh theo các quy định và hướng dẫn của Cục Người có công,... Phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và các ngành, địa phương liên quan tổ chức đón nhận, an táng chu đáo hài cốt liệt sỹ được tìm kiếm, cất bốc ở trong nước và ngoài nước (nước CHDCND Lào) về bàn giao hàng năm, đồng thời tổ chức lấy mẫu sinh phẩm đối với tất cả các hài cốt liệt sỹ chưa xác định được thông tin quy tập về từ cơ quan Quân đội bàn giao để gửi về Cục Người có công giám định ADN phục vụ xác định danh tính liệt sỹ,...

Cụ thể 8 năm (2013 – 2020) đã thực hiện được một số nhiệm vụ đối với công tác xác định hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin như sau:

- Năm 2014, song song với quá trình triển khai nâng cấp, cải tạo lại các công trình nghĩa trang liệt sỹ, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội đã phối hợp với phòng chuyên môn của Cục Người có công, Viện Công nghệ - Sinh học và đơn vị liên quan tổ chức sắp xếp di dời hơn 1.600 mộ liệt sỹ và  lấy 937 mẫu hài cốt liệt sỹ tại nghĩa trang liệt sỹ huyện Tuyên Hóa;  di dời hơn 170 mộ liệt sỹ và lấy 28 mẫu hài cốt liệt sỹ tại nghĩa trang liệt sỹ xã Phúc Trạch; di dời hơn 60 mộ liệt sỹ và lấy hơn 10 mẫu hài cốt liệt sỹ tại nghĩa trang liệt sỹ Nam Gianh;...

- Phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố, Hội hỗ trợ gia đình liệt sỹ và thân nhân liệt sỹ tổ chức lấy trên 150 mẫu hài cốt liệt sỹ tại các nghĩa trang theo đề nghị của gia đình thân nhân liệt sỹ, được Cục Người có công đồng ý.

- Tổ chức điều tra thông tin trên toàn địa bàn tỉnh về liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ, mộ liệt sỹ và nghĩa trang liệt sỹ theo chỉ đạo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, kết quả điều tra chuyển tải phần mềm phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu chung, báo cáo Cục Người có công với 14.313 phiếu điều tra thông tin về liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ, 18.099 phiếu điều tra thông tin về mộ liệt sỹ và 85 phiếu điều tra thông tin về nghĩa trang liệt sỹ. Tổng kinh phí thực hiện trên 616 triệu đồng đã hoàn thành và nghiệm thu thanh lý xong trong năm 2017.

- Phối hợp với Bưu điện tỉnh tổ chức triển khai Đề án Cổng thông tin điện tử về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ, trong đó: Tiến hành kiểm tra, khắc lại thông tin trên bia mộ đối với những trường hợp mộ đính chính thông tin, mộ xác định bằng phương pháp thực chứng hoặc giám định ADN, sơn sửa lại các bia mộ bị hỏng, bị mờ để đảm bảo việc thu thập dữ liệu đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất. Cung cấp thông tin, sơ đồ vị trí mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ (cập nhật theo kết quả điều tra liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ, mộ và nghĩa trang liệt sĩ cho Bưu điện tỉnh để phục vụ việc thu thập, đối chiếu thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu của Đề án). Phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện cho Bưu điện tỉnh trong việc chụp ảnh, quay video từng phần mộ tại các nghĩa trang liệt sĩ; kiểm tra đối chiếu vị trí, thông tin mộ giữa cơ sở dữ liệu điều tra và hình ảnh thực tế tại nghĩa trang liệt sĩ. Đến tháng 7/2018 đã hoàn thành và khai trương Cổng thông tin điện tử về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và nghĩa trang liệt sĩ chung cả nước, trong đó có đủ thông tin, hình ảnh hiện trạng của tất cả các phần mộ liệt sỹ đang an táng trong 85 nghĩa trang liệt sỹ thuộc địa bàn tỉnh Quảng Bình.

- Thực hiện sữa chữa lại toàn bộ bia mộ các liệt sỹ không có thông tin (vô danh,...) trong các nghĩa trang liệt sỹ toàn tỉnh, thành bia mộ: Chưa xác định được thông tin theo chỉ đạo của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tại Công văn số 2184/LĐTBXH-NCC ngày 17/6/2020. Thường xuyên tổ chức kiểm tra thực trạng nghĩa trang liệt sỹ, công trình ghi công liệt sỹ trên địa bàn tỉnh và tham mưu UBND tỉnh quyết định phân bổ kinh phí nâng cấp mộ, nghĩa trang kịp thời với kinh phí thực hiện hàng năm bình quân từ 7 -9 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương ủy quyền và Quỹ Đền ơn đáp nghĩa các cấp. Chỉ đạo các  địa phương tăng cường quản lý các công trình ghi công liệt sĩ, nghĩa trang liệt sĩ, đài tưởng niệm đảm bảo tôn nghiêm.

- Hàng năm, thực hiện giải quyết di chuyển  mộ liệt sỹ theo qui định đối với nguyện vọng của thân nhân, gia đình liệt sỹ; xác nhận cho thân nhân tìm kiếm, thăm viếng mộ liệt sỹ; xác nhận mộ trong nghĩa trang liệt sỹ để thực hiện thủ tục suy tôn liệt sỹ;  xác minh đính chính thông tin mộ liệt sỹ; kiểm tra, xác minh cung cấp thông tin cho các tỉnh, thân nhân liệt sỹ liên quan tìm kiếm mộ và thông tin mộ liệt sỹ cho hàng chục lượt/năm,…

Từ 2013 - 2020, đã tổ chức lấy mẫu hài cốt liệt sỹ phục vụ giám định xác định danh tính đối với hài cốt liệt sỹ chưa xác định được thông tin với tổng số là 1.290 mẫu - bàn giao Cục Người công theo quy định.

Ngoài ra, bằng phương pháp thực chứng, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội đã phối hợp với Trung tâm Tư vấn pháp luật và Trợ giúp pháp lý cho gia đình liệt sỹ (Trung tâm MARIN), tra cứu hồ sơ liệt sỹ, liên hệ địa phương và thân nhân liệt sỹ có liên quan để cung cấp trên cơ sở thông tin về mộ liệt sỹ mà Trung tâm MARIN tìm kiếm được để kết nối bằng thực chứng nhằm xác định thông tin về hài cốt liệt sỹ cho thân nhân, gia đình liệt sỹ. Đến nay đã phối hợp tra cứu cung cấp thông tin khoảng 200 trường hợp liệt sỹ đang quản lý tại tỉnh. Trong 8 năm qua, Trung tâm MARIN đã hỗ trợ xác định bổ sung đầy đủ thông tin cho trên 50 hài cốt liệt sỹ (mọi miền Tổ quốc) đang an táng tại các NTLS ở Quảng Bình bằng phương pháp thực chứng./.