Dự buổi làm việc có đ/c Nguyễn Công Huấn, Ủy viên Thường vụ tỉnh ủy, Trưởng Ban dân vận Tỉnh ủy, Trưởng Ban Văn hóa Xã hội - Trưởng Đoàn, cung các đ/c trong Đoàn; phí Sở Lao động - Thương binh và Xã hội có đ/c Hồ Tân Cảnh, Phó Giám đốc Sở, chủ trì cùng các đ/c đại diện lãnh đạo Phòng: Người có công, Văn phòng, KHTC, CSLĐ, Dạy nghề, Thanh tra Sở, và Trung tâm Điều dưỡng LP NCC.

Qua nội dung giám sát đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh từ năm 2015-2017, ngoài những kết quả đạt được trong 3 năm từ 2015-2017 như báo cáo mà Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã nêu, Đoàn giám sát đã chất vấn, trao đổi một số vướng mắc tại các địa phương, cơ sở và đã được phía Sở (Lãnh đạo Sở cùng các phòng chuyên môn) trao đổi giải đáp, đồng thời cũng đã chỉ ra trong quá trình thực hiện chế độ chính sách đối với người có công thời gian qua còn nhiều bất cập,tồn tại, hạn chế đó là:

1. Tồn tại, hạn chế trong thực hiện quản lý nhà nước về giải quyết chế độ chính sách đối với người có công với cách mạng

- Biên chế công chức hành chính của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội còn ít, phải bố trí viên chức sự nghiệp thực hiện các nhiệm vụ giải quyết chính sách nên gặp nhiều hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ (theo lộ trình tinh giản biên chế công chức và giảm toàn bộ viên chức sự nghiệp tại Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thì  nhiệm vụ của Ngành  càng gặp nhiều khó khăn, khó đảm bảo yêu cầu công tác).

- Cán bộ làm nhiệm vụ Lao động - Thương binh và Xã hội cấp xã phần lớn chưa được đào tạo chuyên ngành, thường xuyên thay đổi nên khó nắm bắt đầy đủ hệ thống chính sách để hướng dẫn, giải quyết kịp thời cho người có công.

- Công tác lãnh đạo, chỉ đạo một số nơi chưa thường xuyên, nhất là công tác tuyên tuyền, phổ biến các chế độ, chính sách mới.

- Sự phối hợp giữa các ngành, địa phương ở một số nơi chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao. Việc nắm bắt, giải quyết chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng ở một số địa phương chưa sâu sát, còn lúng túng trong triển khai thực hiện, nhất là giải quyết chế độ cho người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, người hoạt động cách mạng bị địch bắt, bị tù đày, giải quyết vấn đề hồ sơ tồn đọng. Trong thực hiện chế độ, chính sách đối với người có công vẫn còn trường hợp thiếu sót, sai phạm.

- Nhiều doanh nghiệp chưa tích cực tham gia xây dựng Quỹ “Đền ơn, đáp nghĩa”. Tỉnh ta còn khó khăn về kinh tế nên việc bố trí kinh phí địa phương để tu sửa các nghĩa trang, xây dựng các công trình tưởng niệm liệt sỹ, xây dựng nhà tình nghĩa, tặng quà cho các gia đình chính sách còn ít.

- Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về chế độ chính sách người có công thường liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp khác nhau trong quá trình thụ lý hồ sơ, trong khi đó nhiều cơ quan và đối tượng không còn giữ hồ sơ, giấy tờ gốc. Vì vậy, quá trình tra cứu xác minh hồ sơ liên quan để giải quyết theo nội dung đơn khiếu nại, tố cáo gặp khó khăn. Một số vụ việc khiếu nại, tố cáo tuy đã có quyết định hoặc kết luận giải quyết của các cấp có thẩm quyền, nhưng đối tượng không đồng tình hoặc vẫn cố tình không hiểu quy định của pháp luật nên vẫn tiếp tục khiếu nại hoặc tố cáo tiếp.

- Công tác theo dõi kết quả giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của các cấp sau khi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chuyển đơn đến đề nghị xem xét giải quyết còn chậm trễ hoặc không phản hồi.

- Việc thu hồi số tiền hưởng sai chế độ chính sách người có công với cách mạng có nhiều khó khăn, bất cập. Đa số các đối tượng hưởng chính sách người có công bị kiến nghị thu hồi đều đã già cả, ốm đau, có hoàn cảnh hết sức khó khăn, không có khả năng hoàn trả lại số tiền bị thu hồi.

- Đời sống của một bộ phận thương binh, bệnh binh, gia đình có công với cách mạng, đặc biệt là người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học  có con dị dạng, dị tật không tự lực được trong sinh hoạt và đối tượng ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp khó khăn

2.Hạn chế, bất cập trong thực hiện đối với một số nhóm đối tượng thụ hưởng chính sách ưu đãi

Trong quá trình thực hiện các chính sách ưu đãi nhìn chung chiến tranh đã lùi xa, các đối tượng đã già yếu,  không còn lưu giữ giấy tờ gốc làm căn cứ giải quyết chế độ nên việc thực hiện chính sách (đặc biệt là chính sách còn tồn đọng) hết sức khó khăn.

Thứ nhất, đối với nhóm các đối tượng lão thành cách mạng, tiền khởi nghĩa chưa được mở rộng thêm căn cứ xác nhận, đặc biệt là đối với người còn sống, vì theo quy định tại Nghị định số 31/2013/NĐ-CP thì người còn sống phải có lý lịch mới được xác nhận, trong khi người đã hy sinh, từ trần thì được sử dụng những căn cứ khác để công nhận như: Lịch sử đảng bộ địa phương, các giấy tờ, tài liệu lưu trữ...; mặt khác, đối với thân nhân lão thành cách mạng, tiền khởi nghĩa còn sống chưa được ưu đãi chế độ bảo hiểm y tế như thân nhân của một số nhóm các đối tượng khác.

Thứ hai, Đối với chính sách liệt sỹ và thân nhân:

Quy định vợ liệt sĩ tái giá chỉ được hưởng trợ cấp hàng tháng mà chưa được thụ hưởng các chế độ ưu đãi khác, như: nhà ở, bảo hiểm y tế, điều dưỡng chăm sóc sức khỏe,… đã tạo nên sự so sánh, kiến nghị kéo dài.

Tại Thông tư 13/2014/TTLT-BLĐTBXH-BTC quy định mức hỗ trợ tu sửa, nâng cấp nghĩa trang liệt sỹ cấp xã quản lý  từ ngân sách Trung ương ủy quyền 200 triệu/1 nghĩa trang là chưa phù hợp thực tiễn, khó thực hiện. Hoặc việc hỗ trợ thăm viếng mộ và di chuyển hài cốt liệt sĩ theo còn có bất cập đó là trong thực tế có rất nhiều trường hợp liệt sỹ không còn thân nhân như quy định mà chủ yếu chỉ còn đời cháu ruột là người thờ cúng liệt sỹ có nguyện vọng di chuyển hài cốt liệt sỹ cũng như thăm viếng thì không thực hiện được.

Việc ủy quyền về thờ cúng liệt sĩ, ký giấy xác nhận về chính sách thân nhân Bà mẹ Việt Nam anh hùng có một số trường hợp trong gia đình không thống nhất nên việc giải quyết gặp khó khăn.

Thứ ba, đối với thương binh, việc không quy định giám định lại thương tật cho đối tượng tỷ lệ dưới 21% hoặc chưa mở rộng điều kiện cho các thương binh đã giám định trong thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ  được giám định lại là gây thiệt thòi cho đối tượng; việc giám định vết thương còn sót cũng gặp vướng mắc như chỉ quy định được hưởng từ ngày có biên bản kết luận của Hội đồng y khoa và Quyết định của Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội đối với việc giám định vết thương còn sót là chưa phù hợp; vì vậy,  cần quy định rõ việc giám định vết thương còn sót do trước đây bản thân đối tượng người có công với cách mạng khai còn sót, hay vì lý do Hội đồng giám định y khoa giám định còn sót,…

Đối với thương binh đồng thời là bệnh binh hoặc mất sức lao động quy định điều kiện hưởng phải đủ 15 năm thực tế tham gia quân đội hoặc 20 năm tham gia ngoài quân đội hoặc giám định tách biệt tỷ lệ thương tật và bệnh tật mới được hưởng đồng thời 02 chế độ ưu đãi là chưa phù hợp, dư luận chưa đồng tình.

Thứ bốn, chính sách đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học thiếu đồng bộ trong các văn bản hướng dẫn, gây khó khăn trong xác lập hồ sơ, như các giấy tờ chứng minh thời gian tham gia vùng ảnh hưởng chất độc hóa học, các loại bệnh, văn bản hướng dẫn thay đổi nhiều lần; việc xác định bệnh, tật của các bệnh viện điều trị và Hội đồng giám định y khoa có nhiều mâu thuẫn...

Mặt khác, đối với đối tượng xác lập hồ sơ người hoạt động kháng chiến bị bệnh thần kinh ngoại biên cấp tính hoặc bán cấp tính (Khoản 10 Điều 7 Thông tư liên tịch số 20/2016/ TTLT-BYT-BLĐTBXH) chỉ áp dụng với đối tượng có giấy tờ có giá trị pháp lý đươc xác lập trước ngày 30/4/1975 ghi nhận bị mắc bệnh thuộc nhóm bệnh thần kinh ngoại biên là không có cơ sở thực hiện, bỏ sót đối tượng.

Thứ năm, đối với người hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù đày

Theo quy định tại Nghị định số 31/2013/NĐ-CP và Thông tư số 05/2013/TT-BLĐTBXH thì trường hợp hưởng chế độ tù đày được trả trợ cấp theo tháng kể từ ngày 01/9/2012 đối với trường hợp đã hưởng trợ cấp 1 lần (tức là truy lĩnh từ ngày 01/9/2012), nhưng có trường hợp vừa mới làm hồ sơ được hưởng thì không nhận được tiền truy lĩnh (do chưa nắm bắt chế độ chính sách từ trước đến nay, hoặc một số lý do khách quan khác mà đối tượng làm chậm), trong khi có trường hợp làm hồ sơ trước thì được hưởng cả tiền theo tháng và truy lĩnh, dẫn đến sự bất công và gây thắc mắc giữa các đối tượng.

Thứ sáu, Chế độ trợ cấp một lần cho đối tượng hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế vẫn áp dụng mức trợ cấp 120.000 đồng/năm kể từ năm 1995 đến nay không thay đổi, trong khi mức trợ cấp của đối tượng khác thì thường xuyên được cải thiện nâng lên đã gây bất bình trong nhóm đối tượng được thụ hưởng.

Mặt khác, số đối tượng hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế đã  từ trần sau ngày 01/01/1995 đến nay chưa có quy định mức trợ cấp để giải quyết trợ cấp một lần cho thân nhân (Nghị định số 31/2013/NĐ-CP đã quy định nhóm đối tượng từ trần trước ngày 01/01/1995 được giải quyết), vì vậy đã gây thắc mắc trong thân nhân đối tượng;...

Theo đó, kết luận buổi làm việc Đoàn cũng đã ghi nhận kết quả đạt được, chia sẻ việc thực hiện chính sách người có công khó khăn vì còn nhiều bất cập, đồng thời thống nhất sẽ kiến nghị lên Bộ ngành cấp trên và Trung ương nhiều ý kiến trong đó có 1 số kiến nghị là:

1. Đối với  Trung ương

- Đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn kịp thời các vướng mắc trong quá trình thực hiện và tham mưu Chính phủ sửa đổi một số nội dung chưa phù hợp quy định tại Nghị định số 31/2013/NĐ-CP ngày 09/4/2013 của Chính phủ.

- Đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn việc thực hiện (hoặc cho giám định lại toàn bộ) chế độ đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học đang hưởng trợ cấp theo Quyết định số 26/2000/QĐ-TTg; Quyết định 120/2004/QĐ-TTg; Nghị định số 54/2006/NĐ-CP, do việc quy định xác lập hồ sơ hưởng của thời điểm theo quy định các văn bản này chưa phù hợp với Nghị định số 31/2013/NĐ-CP hiện hành, vì hiện gây rất nhiều thắc mắc (thậm chí là nổi cộm) đối với người đã được giải quyết với người chưa được giải quyết.

- Đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tăng  hỗ trợ kinh phí nâng cấp, sửa chữa các nghĩa trang liệt sỹ cho tỉnh Quảng Bình (địa phương có nhiều nghĩa trang, ngân sách địa phương khó khăn);...

2. Đối với Tỉnh

- Việc giảm biên chế là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước cần thực hiện nghiêm chỉnh. Tuy nhiên, đặc thù tại Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã được bố trí 08 biên chế viên chức sự nghiệp giải quyết nhiệm vụ hành chính. Vì vậy, kính đề nghị Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, giảm biên chế viên chức sự nghiệp tại Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đồng thời tăng biên chế công chức hành chính để đáp ứng nhiệm vụ được giao. 

- Đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh quan tâm bố trí  kinh phí sửa chữa, nâng cấp các nghĩa trang liệt sỹ, công trình tưởng niệm liệt sỹ; tăng mức hỗ trợ và mở rộng đối tượng, số lượng được tặng quà cho các đối với các thương binh, gia đình liệt sỹ, người có công nhân dịp các ngày lễ, Tết và hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động đền ơn đáp nghĩa;...

KIẾN GIANG