Ngày 23/11/2009 tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật NCT. Đây là cơ sở pháp lý bảo đảm quyền và nghĩa vụ của NCT cũng như căn cứ để Chính phủ, các Bộ, ngành Trưng ương ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo triển khai thực hiện tốt công tác chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi.

Để tạo điều kiện tốt nhất cho NCT được sống vui, sống khỏe, sống có ích cho xã hội và phát huy tốt vai trò người cao tuổi, thời gian qua cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh Quảng Bình đã tích cực thực hiện có hiệu quả các chính sách đối với người cao tuổi, góp phần phát huy vai trò, nâng cao vị thế NCT trong xã hội. Việc thực hiện các chính sách đối với NCT trên địa bàn toàn tỉnh trong thời gian qua cơ bản kịp thời, đầy đủ và đạt được một số kết quả đáng ghi nhận:

- Về công tác chăm sóc sức khỏe cho NCT:

Thực hiện Thông tư 35/2011/TT - BTY ngày 15/10/2011 của Bộ Y tế về  hướng dẫn chăm sóc sức khỏe NCT, công tác khám chữa bệnh cho NCT được quan tâm, chú trọng, NCT được tiếp cận với các dịch vụ khám chữa bệnh một cách thuận lợi. Hiện nay toàn tỉnh có 65.085 cụ có thẻ BHYT. Chính sách khám, chữa bệnh BHYT cho NCT đã đáp ứng nhu cầu chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe NCT, có ý nghĩa rất lớn trong việc chăm sóc sức khỏe cho NCT, đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn, đảm bảo tối đa quyền lợi và tạo điều kiện thuận lợi cho NCT được khám, chữa bệnh. 

Ngoài ra, nhiều chương trình khám chữa bệnh cho người cao tuổi được triển khai như: Chương trình quốc gia về đái tháo đường, cao huyết áp, chương trình bảo vệ sức khỏe, phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, cuộc vận động “Mắt sáng cho người cao tuổi”. Năm 2016 đã có 30.709 cụ được khám sức khỏe định kỳ và lập hồ sơ quản lý sức khỏe, 1.208 cụ được khám mắt miễn phí, 258 cụ được chữa mắt miễn phí với kinh phí: 132.881.000 đồng.

- Về chăm sóc đời sống vật chất, tinh thần và bảo trợ xã hội

NCT đủ điều kiện đều được hưởng chính sách bảo trợ xã hội theo quy định. Đến năm 2016, toàn tỉnh 16.500 NCT hưởng chính sách trợ cấp xã hội hàng tháng, trong đó, NCT thuộc hộ nghèo không có người có quyền và nghĩa vụ phụng dưỡng là 1.687 cụ, người cao tuổi khuyết tật nặng, đặc biệt nặng: 5.083 cụ...

Thực hiện Tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam năm 2015 nhiều hoạt động có ý nghĩa đã được các cấp triển khai, như: Ban công tác người cao tuổi tỉnh đã trao tặng 30 suất quà tặng người cao tuổi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (mỗi suất trị giá 500.000 đồng); Ủy ban mặt trận TQVN tỉnh tặng 31 suất quà trị giá 15.500.000 đồng, tặng 470 kính nâng thị lực cho người cao tuổi ở 03 xã thuộc huyện Quảng Ninh trị giá 47.000.000 đồng; các xã, phường, thị trấn vận động từ 10-15 suất quà thăm tặng cho người cao tuổi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn… tổng trị giá quà tặng là 1.324 triệu đồng. Điều này đã thể hiện nghĩa cử cao đẹp và phát huy truyền thống nhân đạo sâu sắc đối với người cao tuổi có hòan cảnh khó khăn trên địa bàn toàn tỉnh.

Ngoài ra Hội người cao tuổi các cấp tổ chức nhiều loại hình hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao phù hợp với người cao tuổi tại các câu lạc bộ người cao tuổi ở địa bàn khu dân cư tạo sân chơi cho người cao tuổi “sống vui, sống khỏe, sống hạnh phúc” và nhiều hoạt động có ý nghĩa khác.

Về đời sống tinh thần: Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 1.054 câu lạc bộ NCT thu hút 35.589 hội viên tham gia, đặc biệt có 93 câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau đã giúp NCT trong hoạt động văn hóa, văn nghệ, chăm sóc sức khỏe và tạo việc làm có thu nhập cho NCT nghèo, hơn 150 câu lạc bộ dưỡng sinh “Thức vũ kinh” tạo sân chơi sống vui sống khỏe cho hơn 10.000 NCT tham gia. Ngoài ra nhiều loại hình câu lạc bộ thơ, đàn và hát dân ca, sinh vật cảnh...thu hút đông đảo NCT tham gia hoạt động vui khỏe, có ích.

- Về công tác chúc thọ, mừng thọ:

Đến nay toàn tỉnh có 3.348 cụ 90 tuổi và 177 cụ 100 tuổi được chúc thọ, mừng thọ với kinh phí hơn 1,5 tỷ đồng. Các cụ 70, 75, 80, 85, 90, 95, 100 và trên 100 tuổi được UBND cấp xã phối hợp với Hội người cao tuổi tổ chức chúc thọ, mừng thọ theo Quyết định số 15/2012/QĐ-UBND ngày 18/7/2012 của UBND tỉnh đảm bảo trang trọng, tiết kiệm, phù hợp với nếp sống văn hoá, phong tục, tập quán của từng vùng.

- Về phát huy vai trò của NCT:

Trong những năm qua, NCT toàn tỉnh đã tích cực tham gia các phong trào thi đua với những hoạt động thiết thực. Hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới: hộ gia đình có NCT đã đóng góp 202.895 m² đất và 3.178.412.000 đồng xây dựng các công trình phúc lợi công cộng; đóng góp 26.252 ngày công xây dựng nông thôn mới; 9.454 NCT tham gia vào công tác khuyến học và xây dựng xã hội học tập, xây dựng gia đình văn hóa, tổ chức đảng, chính quyền, các đoàn thể, Hội quần chúng, tổ hòa giải ở cơ sở; tích cực tham gia góp ý cho đảng, tham gia các buổi tiếp xúc cử tri ở cơ sở. Với phong trào người cao tuổi tham gia làm kinh tế, toàn tỉnh có gần 50.000 NCT trực tiếp tham gia lao động sản xuất, có 1.382 người cao tuổi làm chủ doanh nghiệp có thu nhập từ 50 triệu đồng/năm và 2.695 NCT làm kinh tế giỏi.   

Tuy đã đạt được một số kết quả, nhưng trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số khó khăn, hạn chế nhất định, đó là:

Thứ nhất, công tác tuyên truyền phổ biến chính sách, luật pháp liên quan đến NCT chưa kịp thời và chưa sâu rộng, còn hình thức do điều kiện kinh phí tuyên truyền, hình thức tuyên truyền và điều kiện tuyên truyền còn hạn chế. Một số cấp ủy Đảng, chính quyền, ban ngành, địa phương chưa tích cực quan tâm đến công tác người cao tuổi, chưa thực sự phát huy hết vai trò của người cao tuổi. Tại một số cơ sở chưa xác định rõ trách nhiệm trong thực hiện chính sách, pháp luật đối với NCT, coi công tác NCT chỉ là những hoạt động phong trào, là công tác của Hội NCT.

Thứ hai, công tác chăm sóc, phụng dưỡng, phát huy vai trò người cao tuổi còn gặp nhiều khó khăn. Hiện nay tỉnh Quảng Bình mới chỉ có 01 Trung tâm chăm sóc NCT nhưng nhiều hạng mục chưa được đầu tư nên chưa đi vào hoạt động được, do đó chưa có điều kiện để chăm sóc cho NCT có nguyện vọng tập trung.

Thứ ba, thực trạng tổ chức Hội người cao tuổi chưa đồng bộ, thiếu thống nhất ở cấp tỉnh và cấp huyện, do vậy còn hạn chế trong công tác tham mưu đề xuất cho cấp ủy cũng như trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.

Thứ tư, việc triển khai thực hiện chính sách đối với NCT ở một số địa phương còn chậm, thiếu kịp thời; công tác thông kê, lập danh sách NCT được chúc thọ, mừng thọ, đặc biệt là đối với NCT tròn 90 tuổi, 100 tuổi và các cụ trên 100 tuổi được Chủ tịch nước tặng Thiệp chúc thọ còn chậm, thiếu kịp thời và sai sót thông tin, ảnh hưởng đến quyền lợi của NCT.

Thứ năm, Quảng Bình là một tỉnh nghèo, ngân sách hàng năm thu không đủ chi nên ngoài chính sách của Nhà nước, tỉnh Quảng Bình không có chính sách riêng để hỗ trợ cho NCT, trong khi mức trợ cấp xã hội đối với NCT còn thấp, chưa đáp ứng mức sống tối thiểu của người cao tuổi, nhất là người cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp ưu đãi người có công.

Để thực hiện có hiệu quả chế độ, chính sách nhằm đáp ứng nhu cầu cơ bản của NCT tỉnh Quảng Bình, cần tập trung thực hiện một số nội dung sau:

Một là: tăng cường hơn nữa sự quan tâm của các cấp, các ngành và của toàn xã hội trong công tác tuyên truyền, phối hợp giải quyết chính sách đối với NCT; các tổ chức Hội NCT ở cơ sở cần tập trung tuyên truyền phổ biến chính sách, pháp luật về NCT, vận động NCT tham gia vào tổ chức hội để được hưởng những quyền lợi của Đảng và Nhà nước dành cho người cao tuổi, để những chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà Nước đối với người cao tuổi thực sự đi vào cuộc sống và mọi đối tượng NCT được giải quyết chế độ, chính sách đầy đủ, kịp thời.

Hai là: thành lập Quỹ khám chữa bệnh định kỳ cho người cao tuổi; tiếp tục duy trì và phát triển các hoạt động chăm sóc sức khỏe cho NCT tại cộng đồng; có cơ chế, chính sách hỗ trợ cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho NCT, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số; các lĩnh vực thể dục, thể thao và giải trí có sự tham gia của NCT; có chính sách nâng mức trợ cấp xã hội hàng tháng đối với người cao tuổi thuộc hộ nghèo; sớm ban hành khung giá dịch vụ chăm sóc, nuôi dưỡng NCT theo hợp đồng thỏa thuận có thu phí chăm sóc, nuôi dưỡng hàng tháng tại các cơ sở trợ giúp xã hội, Trung tâm chăm sóc và dưỡng lão.

Ba là: Phân cấp việc chúc thọ và tặng quà đối với người cao tuổi 90 và 100 tuổi cho UBND cấp huyện và bố trí kinh phí trong dự toán chi thường xuyên hàng năm của UBND cấp huyện để đảm bảo thuận lợi, kịp thời và rút ngắn thời gian.

Bốn là: có phương án bố trí kinh phí thông qua đầu tư dự án hoặc lồng ghép vào các chương trình mục tiêu Quốc gia để phát triển các công trình hạ tầng, các công trình phúc lợi đáp ứng nhu cầu hưởng lợi của NCT (nhà ở xã hội, trung tâm dưỡng lão, trung tâm chăm sóc, chữa trị...); bố trí kinh phí hàng năm để triển khai thực hiện tốt Luật người cao tuổi và Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi.

Năm là: tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với NCT ở địa phương, cơ sở để đảm bảo NCT được thụ hưởng chính sách một cách đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng.

Với những kết quả đạt được, trong thời gian tiếp theo, các cấp, các ngành, các địa phương cần đẩy mạnh thực hiện tốt hơn nữa Luật Người cao tuổi và các chính sách hỗ trợ đối với người cao tuổi; tiếp tục triển khai Chương trình hành động Quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2012 - 2020 để đáp ứng nhu cầu cơ bản của NCT, để người cao tuổi  “sống vui, sống khỏe, sống có ích”, thực sự là “của quý vô giá của dân tộc, của Nhà nước”./. 

                                                                                      HOÀI THƯƠNG